Page 54 - Ponad słowami kl.1

108 Streszczenie a parafraza

Streszczenie a parafraza

Ze streszczeniem mamy do czynienia w szkole, w życiu prywatnym, a później
– także zawodowym. Pisząc streszczenie, doskonalimy koncentrację oraz umie-
jętność wyszukiwania w tekście najważniejszych informacji, a także nabieramy
wprawy w zwięzłym formułowaniu myśli i w oddzielaniu istotnych treści od mniej
ważnych szczegółów. Już samo przygotowanie streszczenia przydaje się do
tego, by lepiej zrozumieć czytany tekst, ponieważ pozwala nam dostrzec jego
najważniejsze elementy i cechy. Aby dobrze opanować tę sztukę, musimy przede
wszystkim systematycznie ćwiczyć.

Streszczenie jest najczęściej wypowiedzią pisemną, choć występuje też w formie ustnej.
Polega ono na przetwarzaniu danego tekstu w taki sposób, aby powstała jego skrócona wer-
sja. Streszczenie powinno zawierać najważniejsze problemy, twierdzenia lub wątki fabularne.
Musi ono również uwzględniać strukturę tekstu pierwotnego, np. kolejność prezentowania
argumentów lub porządek fabularny. Streszczenie jest zatem krótką wypowiedzią zawierającą
najważniejsze informacje pochodzące z tekstu wyjściowego.
Streszczenie

Streszczać można różne typy tekstów: fabularne – czyli opowiadania, nowele, powieści, a na-
wet filmy, i niefabularne – tj. takie, w których autorzy prezentują swój tok rozumowania albo
przedstawiają jakieś opinie.
• Utwory fabularne najczęściej streszczamy w sposób linearny – zachowujemy porządek
chronologiczny i przyczynowo-skutkowy.
• Teksty o charakterze argumentacyjnym (np. artykuły naukowe) streszczamy w sposób
logiczny – prezentujemy temat tekstu i to, co autor o nim napisał (jest to tzw. remat tekstu).
Oznacza to, że najpierw musimy sformułować główną myśl tego tekstu, a następnie przed-
stawić zawarte w nim treści dotyczące tego problemu.
Praktyczne wskazówki
• Określ, co jest tematem streszczanego tekstu.
• Notuj tylko najważniejsze informacje (konkrety).
• Pomiń nieistotne elementy, np. wątki poboczne, dygresje lub rozbudowane przykłady.
• Zachowaj bezstronność wobec streszczanego tekstu i zrezygnuj z własnych opinii i ko-
mentarzy.
• Używaj prostego i zrozumiałego języka oraz zachowaj poprawność stylistyczną i orto-
graficzną.
• Pamiętaj o tym, że streszczenie musi być krótkie. Dlatego nie przepisuj zdań ze streszcza-
nego tekstu. Używaj prostych konstrukcji składniowych.
Streszczenie na podstawie artykułu naukowego

Streszczanie artykułów popularnonaukowych lub publicystycznych jest umiejętnością szcze-
gólnie trudną, ponieważ wymaga uwagi i zręcznego syntetyzowania informacji. Przede wszyst-
kim należy określić główną myśl tekstu, a także znaleźć te informacje, które w bezpośredni
sposób łączą się z tematem, np. mogą to być kolejne argumenty lub przykłady. Na końcu
porządkujemy wszystkie najważniejsze wiadomości i zapisujemy je w skondensowanej formie
ułatwiającej zapamiętanie.